Restorasyon ve Konservasyon
Farklara sahip olan restorasyon ve konservasyon kavramları, mimari yapılar ve tarihi nesneler için son derece önemli olan işlemlerdir. Tarihi eserlerin aslına uygun şekilde yeniden yapılandırılması ya da henüz bozulmadan ve çürümeden çeşitli bölgelerinin doğal hali bozulmadan yapılması veya onarılması işlemi olarak bu iki farklı kavram farklılıklar taşır.
Restorasyon Nedir?
Zaman içerisinde çürümüş, bozulmuş, özelliklerini yitirmiş ve yıkılmış olan çeşitli tarihi mimari yapıların aslına görsel olarak özdeş olacak şekilde yeniden yapılması işlemi olan restorasyon işlemi; yapının orijinaline sadık kalınmasını temelinde gerçekleşir. Bu sayede orijinale yakın olacak şekilde tarihi mimari yapı yeniden yapılabilmektedir. Özgünlüğe sadık kalınarak özgün eserdeki yapım teknikleri de göz edilerek kullanılan malzemeler ile yapının çeşitli özellikleri korunur. Bu sayede tarihi eserin formu dönem içerisinde yeniden yapılmış olur.
Son dönemde gerçekleştirilen en tartışmalı restorasyonlardan biri Apollon Smintheus Tapınağı’dır. Bu tapınağın basamakları yıkılmış, eskimiş, sütunları çökmüş ve parçalanmıştır. Tapınağın eksikleri tamamlanmış ve orijinale sadık kalınarak yeniden yapılmaya çalışılmıştır ancak kullanılan malzemeler ve gerçekleştirilen doku çalışmaları tapınak ile uyumlu olmadığından pek çok kez tartışılmıştır. Renk ve doku uyumsuzluğu gibi pek çok konu ile gündeme gelen bu tapınağın restorasyonu en olaylı restorasyonlardan biri olmuştur. Aynı zamanda antik kentler bulunan çini örneklerine bakılarak çinilerin yerleştirildiği duvarlara benzer şekilde orijinaline sadık kalınarak çini döşemeleri sağlanmış, bu alanlar eskisinden farksız hale getirilmeye çalışılmışıtır.
Konservasyon Nedir?
Tarihi eserler yıllar içerisinde bozulma, çürüme ve buna bağlı olarak yıkılma ya da parçaların aşınmasına bağlı şekilde kayıp yaşama eğilimi göstermektedir. Bu nedenle de henüz tarihi nesne/yapı çürümeden, bozulmadan ya da yıpranmadan önce konservasyon çalışmaları sağlanabilmektedir. Restorasyonda olduğu gibi eserin yeniden yapılma sürecinden ziyade koruma amacı baskındır. Çürümeye yüz tutan parçalar henüz çürümeden ve bozulmadan önce bir nevi tamir edilir veya orijinale uygun şekilde yeniden yapılandırılır, buna önleyici konservasyon denir. Bu sayede odak nesne mimari bir yapıysa örneğin çürüyerek parçalarının düşmesi riski ortadan kaldırılabilir. Bu sayede eserlerin daha uzun tarihler boyunca sağlamlığının korunmasını ve tarihi eser konumunu koruması da bu konuma gelmesi de konservasyon sayesinde mümkün hale gelir.
Örneğin 2016 yılının bahar aylarında konservatörler ve arkeologlar tarafından Kral Tutankamon’un mezar odasındaki konservasyon ve onarım çalışmaları tamamlanmıştır. Bu oda yeniden yapılmamıştır, oda içerisindeki duvar resimlerinin koruması sağlanmış ve onarımı gerçekleştirilmiştir. Odadaki duvar resimleri orijinalin birebiri olacak şekilde sıfırdan gerçekleştirilmemiştir. Zaman içerisinde resimlerin boyaları, kaplama ya da çizimleri aşınabilir, dökülebilir ya da hasar görerek bozulabilir. Bu nedenle de konservasyon çalışmaları gerekebilir. Son Akşam Yemeği tablosunun boyalarının zaman içerisinde dökülerek tabloyu silikleştirmesi ve zaman içerisinde tamamen yok olmasına neden olması gibi durumların önlenmesi için konservatörler bu tabloların tamamlanmasını sağlar ve aynı zamanda uzun süreli şekilde korunması için çaba gösterir.
Restorasyon ve Konservasyonun Farkı Nedir?
Formsal bütünlüğü sağlama çalışmaları olarak restorasyon kavramı, daha çok bina ve resim gibi yapılarda kullanılırken konservasyon kavramı diğer objelerin ömrünü uzatmak veya yaşlanmasını geciktirmek için kullanılıyor. İzleyicide görsel bütünlük sağlaması işlemi restorasyonu tanımlar. Konservasyon işleminde organizmanın görsel bütünlüğünün sürdürülmesinden ziyade yaşamının sürdürülebilirliği test edilir. Sadece yapının yıpranan ancak hala kullanılan ve eskimeye başlayan parçalar restore edilmez ama konserve edilebilir. Örneğin mimari konstrüksiyonlarda henüz bozulmadan ve çürümeden bu işlem sağlandığı için kimi zamanlarda restorasyondan çok daha önceki bir aşama olduğunu söylemek mümkündür.
KAYNAKÇA
ERSEN, Ahmet ve VERDÖN, İrem (2010), Konservasyon Biliminin Restorasyon Proje ve Uygulamalarına Katkıları
https://www.yollardan.com/apollon-smintheus-kutsal-alani-ve-tapinagi/